ΣΤΑΥΡΟΣ ΞΑΡΧΑΚΟΣ - ΜΑΡΚΟΣ Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΜΑΣ

Ερμηνευτής: ΣΤΑΜΑΤΗΣ ΚΟΚΟΤΑΣ,ΓΙΩΤΑ ΛΥΔΙΑ,ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΑΜΠΕΤΑΣ, ΒΙΚΥ ΜΟΣΧΟΛΙΟΥ, ΓΡΗΓΟΡΗΣ ΜΠΙΘΙΚΩΤΣΗΣ 
ΤΙΤΛΟΣ: ΜΑΡΚΟΣ Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ ΜΑΣ
Κυκλοφορία: 1968/2002
Τύπος: Μουσικό CD
Εταιρεία: MINOS - EMI
Κατηγορία: ΚΛΑΣΣΙΚΑ ΛΑΪΚΑ
Audio Format: MP3
Quality (bitrate): 320 kbs
Total Size: 82 MB

Τα τραγούδια του δίσκου
01) Φραγκοσυριανή (Γρ.Μπιθικώτσης)
02) Τα ματόκλαδά σου λάμπουν (Γρ. Μπιθικώτσης)
03) Το συμφέρον (Γ. Λύδια)
04) Τα δυο σου χέρια (Γρ. Μπιθικώτσης)
05) Σ’ αυτό τον κόσμο τον κακό (Β. Μοσχολιού)
06) Ήθελα να ‘μουν Ηρακλής (Γ. Ζαμπέτας)
07) Αλεξανδριανή (Β. Μοσχολιού)
08) Φοράς φουστάνι βυσσινί (Στ. Κόκοτας)
09) Αντιλαλούν οι φυλακές (Γρ. Μπιθικώτσης)
10) Σου ‘δωσα διαζύγιο (Γ. Ζαμπέτας)
11) Ο Κάβουρας (Γρ. Μπιθικώτσης)
12) Να μ’ αξιώσει ο Θεός (Γ. Ζαμπέτας)


Το 1968 κυκλοφορεί από την Columbia η πρώτη εργασία του Σταύρου Ξαρχάκου πάνω στο ρεμπέτικο τραγούδι, με…
δώδεκα διασκευές τραγουδιών του Μάρκου Βαμβακάρη που κυκλοφορούν σ ’ένα μεγάλο δίσκο με τίτλο «Μάρκος ο δάσκαλός μας». Τραγουδούν ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης, η Γιώτα Λύδια, ο Σταμάτης Κόκοτας , η Βίκυ Μοσχολιού και ο Γιώργος Ζαμπέτας.
Τα 12 τραγούδια του Μάρκου, με την οπτική του Ξαρχάκου είναι (σε παρένθεση αναγράφονται τα σχόλια από το οπισθόφυλλο του Lp ):
1)Φραγκοσυριανή (Γρηγόρης Μπιθικώτσης)
«Χασάπικο του 1936. Το αποδίδει ο Μπιθικώτσης. Οι λέξεις Φοίνικας, Παρακοπή, Γαλισά, Ντελαγκράτσια, Πατέλι, Νιοχώρι, Αληθινή και Μπισκοπιό είναι τοπωνύμια της Σύρου».
2)Τα ματόκλαδά σου λάμπουν (Γρηγόρης Μπιθικώτσης)
«Ζεϊμπέκικο με τον Μπιθικώτση. Οι στίχοι του τραγουδιού οφείλουν τη δροσιά τους στη μεγάλη ελληνική παράδοση».
3)Το συμφέρον (Γιώτα Λύδια)
«Ζεϊμπέκικο του 1944. Η Λύδια αποδίδει με συγκρατημένο πάθος τους στίχους του τραγουδιού».
4)Τα δυο σου χέρια (Γρηγόρης Μπιθικώτσης)
«Ζεϊμπέκικο του 1936. Τώρα το ερμηνεύει ο Μπιθικώτσης. Υπάρχουν ανάλογα δημοτικά τραγούδια».
5)Σ' αυτόν τον κόσμο τον κακό (Βίκυ Μοσχολιού)
«Η Βίκυ Μοσχολιού ερμηνεύει το πρόσφατο αυτό Ζεϊμπέκικο (1960) με τους σχεδόν απαισιόδοξους στίχους».
6)Ήθελα να 'μουν Ηρακλής (Γιώργος Ζαμπέτας)
«Δίσκος του 1935. Ο Ζαμπέτας τραγουδά με κέφι τα απίστευτα λόγια αυτού του Ζεϊμπέκικου».
7)Αλεξανδριανή (Βίκυ Μοσχολιού)
«Η Βίκυ Μοσχολιού αποδίδει το Ζεϊμπέκικο αυτό, που πρωτοβγήκε σε δίσκο το 1960».
8)Φοράς φουστάνι βυσσινί (Σταμάτης Κόκοτας)
«Χασάπικο του 1936. Το ερμηνεύει ο Σταμάτης Κόκοτας».
9)Αντιλαλούν οι φυλακές (Γρηγόρης Μπιθικώτσης)
«Ζεϊμπέκικο γραμμένο το 1935. Το τραγουδάει ο Μπιθικώτσης. Οι ρίζες του τραγουδιού ανάγονται στην Οθωμανική περίοδο, τουλάχιστον».
10)Σου 'δωσα διαζύγιο (Γιώργος Ζαμπέτας)
«Βαρύ χασάπικο με τον Γιώργο Ζαμπέτα. Το τραγούδι αυτό πρωτοβγήκε σε δίσκο περίπου το 1935».
11)Ο Κάβουρας (Γρηγόρης Μπιθικώτσης)
«Ο Γιώργος Κάβουρας υπήρξε διάσημος τραγουδιστής. Πέθανε στα χρόνια της Κατοχής. Το Ζεϊμπέκικο αυτό, που ερμηνεύει ο Μπιθικώτσης, αποτελεί ουσιαστικώς ένα θρήνο».
12)Να μ' αξιώσει ο Θεός (Γιώργος Ζαμπέτας)
«Χασάπικο του 1936. Οι στίχοι του δεν είναι οι αρχικοί. Το σκωπτικό πνεύμα του τραγουδιού εντυπωσιάζει. Ερμηνευτής ο Ζαμπέτας».
Η ενορχήστρωση και διεύθυνση της ορχήστρας έγινε από το Σταύρο Ξαρχάκο.
Στο σημείωμα της εταιρείας στο οπισθόφυλλο του δίσκου αναγράφονται τα εξής:

«Ο ΜΑΡΚΟΣ ΒΑΜΒΑΚΑΡΗΣ είναι ασφαλώς ένας από τους μεγάλους πρωτοπόρους της Ελληνικής λαϊκής μουσικής. Το έντονο προσωπικό του ύφος και γενικά ή όλη μεγάλη προσφορά του στη λαϊκή μουσική , τον κατατάσσουν σαν τον πρώτο των μεγάλων κλασσικών. Η παρουσία του Μάρκου στον μεγάλο χώρο της Ελληνικής λαϊκής μουσικής παίρνει όμως ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις από το γεγονός ότι είναι ένας ολοκληρωμένος δημιουργός , μια και έγραφε πάντα μόνος τους στίχους της μουσικής του. Τα τραγούδια του Μάρκου ξεκινούν κατευθείαν από την Ελληνική παράδοση και αγκαλιάζουν ολόκληρη την Ελληνική ζωή. Ο νέος μας δίσκος, σε εξαιρετική στερεοφωνική εγγραφή, έχει τη σφραγίδα της μουσικής επιμέλειας και αγάπης του Σταύρου Ξαρχάκου , που κολακεύεται να πιστεύει ότι ήταν και αυτός ένας μαθητής του μουσικού έργου του Μάρκου. Έτσι η ενορχήστρωση των τραγουδιών από τον νέο μεγάλο συνθέτη και διευθυντή ορχήστρας ακολουθεί με απόλυτο σεβασμό το ύφος του "Δασκάλου".
Ο δίσκος περιλαμβάνει 12 χαρακτηριστικά τραγούδια από το 1935-1960 , που αντιπροσωπεύουν όλες τις μορφές του δημιουργικού ταλέντου του Μάρκου. Στους κλασσικούς πάντοτε δρόμους του ζεϊμπέκικου και του χασάπικου ο Μάρκος έγραψε τραγούδια σατυρικά και σκωπτικά σαν "Ήθελα να 'μουν Ηρακλής" και "Να μ 'αξιώσει ο Θεός" , ευγενικά δροσερά ερωτικά , σαν το "Φοράς φουστάνι βυσσινί", "Αλεξανδριανή" , "Τα ματόκλαδά σου λάμπουν", "Φραγκοσυριανή" και τέλος τραγούδια όλο πάθος και πόνο για την ανθρώπινη δυστυχία όπως το "Αντιλαλούν οι φυλακές" ,που οι ρίζες του ανάγονται στην Οθωμανική εποχή και τον συγκλονιστικό "Κάβουρα" , που είναι ένας θρήνος για τον χαμό ενός διάσημου λαϊκού τραγουδιστή.
Το μεγαλύτερο βάρος της ερμηνείας των τραγουδιών πέφτει επάνω στον μοναδικό τραγουδιστή Γρηγόρη Μπιθικώτση που έχει επιβληθεί σαν ο αυθεντικότερος ερμηνευτής των παλαιών κλασσικών λαϊκών τραγουδιών. Σημαντική είναι ακόμη η συμβολή στην ποικιλία της ερμηνείας και της Γιώτας Λύδια , της Βίκης Μοσχολιού και του Γιώργου Ζαμπέτα. Τέλος, τον κύκλο των ερμηνευτών κλείνει ο νεώτερος των μεγάλων τραγουδιστών της Columbia ο Σταμάτης Κόκοτας, σαν μια απόδειξη ότι για τα μεγάλα αθάνατα τραγούδια δεν υπάρχει ούτε μόδα , ούτε εποχή».


Αν εξαιρέσουμε τις επανεκτελέσεις των ρεμπέτικων που έγιναν στις αρχές της δεκαετίας του ’60, κυρίως σε δίσκους 45 στροφών extended play , νομίζω πως αυτή είναι μια από τις πρώτες ολοκληρωμένες δουλειές, με τα χαρακτηριστικά ενός αφιερώματος, που έγιναν πάνω στο συγκεκριμένο είδος και μάλιστα όσο ο δημιουργός των τραγουδιών ήταν ακόμα εν ζωή. Τότε περίπου, αν δεν απατώμαι, ήταν που ηχογράφησε και τα τελευταία του τραγούδια. Με εξαίρεση την εισαγωγή του πιάνου στον «Κάβουρα», οι υπόλοιπες ενορχηστρώσεις του Ξαρχάκου, απλά εμπλουτίζουν τα τραγούδια με περισσότερα όργανα, σε σχέση με τις πρώτες εκτελέσεις, πάντα με σεβασμό όμως στα αρχικά μοτίβα. Δεν γίνονται δηλαδή με τον τρόπο που διασκευάζει σήμερα τα τραγούδια ο Ξαρχάκος, «αλλοιώνοντας» το τέμπο τους ή μεγαλώνοντας τη διάρκειά και αυξάνοντας την έντασή τους.
Όσον αφορά τους τραγουδιστές, είναι εμφανές πως, αν και βρισκόμαστε ακόμα στα 1968, ο τρόπος ερμηνείας του Μπιθικώτση, δεν έχει τη δυναμική των παλαιοτέρων εκτελέσεων των αρχών της δεκαετίας του ’60, όταν ο ίδιος μαζί με τον Τσιτσάνη επανέφεραν τον Μάρκο στην επικαιρότητα ηχογραφώντας παλιά αλλά και νέα τραγούδια του. Παρόλα αυτά, ακόμα κι έτσι, σηματοδοτεί τα τραγούδια με τις ερμηνείες του. Ξεχωριστός, όπως πάντα ο Ζαμπέτας, ακόμα και όταν τραγουδά μη δικές του συνθέσεις, αλλά και βαριά τραγούδια όπως το «Διαζύγιο». Αν μου έλεγαν να διαλέξω ένα από τα τραγούδια του δίσκου, αυτό θα ήταν, χωρίς δεύτερη σκέψη, το «Συμφέρον» με τη συγκλονιστική και αξεπέραστη ερμηνεία της Γιώτας Λύδια. 
Τα περισσότερα από τα τραγούδια «σκόρπισαν» αργότερα και στους διάφορους προσωπικούς δίσκους των τραγουδιστών. Στα χρόνια του ’90 κυκλοφόρησε με διαφορετικό εξώφυλλο αλλά και σε cd , σε περιορισμένο όμως, αριθμό αντιτύπων.(ogdoo.gr)


Μπορεί το «έντεχνο λαϊκό» τραγούδι (ορισμός του Μίκη Θεοδωράκη) να «γεννήθηκε» και να μεγαλούργησε στη δεκαετία του ’60 – αλλά και αργότερα -, όμως αυτό δε σημαίνει ότι το ρεμπέτικο και οι εκπρόσωποί του είχαν ξεχαστεί και «θαφτεί». Μπορεί βεβαίως να μην ήταν πλέον «πρώτα ονόματα», αλλά οι δημιουργίες τους ήσαν ολοζώντανες και τραγουδιούνταν πολύ συχνά.
Ο σημαντικότερος εκπρόσωπος τούτης της «σχολής» είναι αναμφισβήτητα ο Μάρκος Βαμβακάρης, ο οποίος όμως είχε ξεχαστεί για πολλά χρόνια κι αναγκαζόταν να βγάζει «πιατάκι» στις ταβέρνες για να μπορέσει να ζήσει. Ο Γρηγόρης Μπιθικώτσης τον έβγαλε από την αφάνεια στις αρχές της δεκαετίας του ’60 με τις νέες ηχογραφήσεις των παλιών τραγουδιών του, αλλά και κάποιων καινούργιων που ξαναφέρανε το Μάρκο στο προσκήνιο με μεγάλη επιτυχία («Τα ματόκλαδά σου λάμπουν», «Αλεξανδριανή» κ.α.).
Ο Σταύρος Ξαρχάκος, ο τρίτος «πόλος» του «έντεχνου λαϊκού» μετά τους Θεοδωράκη-Χατζιδάκι αποφάσισε ν’ αποτίσει φόρο τιμής στον Βαμβακάρη, αφού λίγο-πολύ όλοι οι μεταγενέστεροι συνθέτες εκεί στηρίχτηκαν για να δημιουργήσουν. Έτσι, το 1968 διάλεξε κάποια από τα πιο γνωστά τραγούδια του Μάρκου και τα ενορχήστρωσε όπως αισθανόταν ο ίδιος. Τότε ο σπουδαίος ρεμπέτης ήταν ακόμη στη ζωή και χάρηκε πάρα πολύ ακούγοντας πιο «φρέσκιες» τις ανεπανάληπτες δημιουργίες του…
Ως ερμηνευτές, επελέγησαν ο μεγάλος θαυμαστής του Βαμβακάρη Γρηγόρης Μπιθικώτσης, η Βίκυ Μοσχολιού και ο Σταμάτης Κόκοτας, μια «τριάδα» που πρωτοστάτησε στο να καθιερωθεί το έντεχνο λαϊκό στη συνείδηση του κόσμου. Ακόμη, δύο εκπρόσωποι της σχετικά «παλιάς σχολής», η Γιώτα Λύδια και ο Γιώργος Ζαμπέτας που ήδη είχε κάνει αίσθηση με την εμφάνισή του και ως ερμηνευτής στα μουσικά πράγματα.
Η ενορχήστρωση του Ξαρχάκου παρουσιάζει εξαιρετικό ενδιαφέρον. Κρατώντας άθικτο και άφθαρτο το πνεύμα των τραγουδιών, βάζει μέσα και τα δικά του στοιχεία δημιουργώντας ένα καθ’ όλα αρμονικό σύνολο. Οι δε ερμηνείες των τραγουδιστών, εξαιρετικές και δε χρήζουν σχολίων. Πάντως, θεωρώ ότι ο τρόπος που τραγούδησε ο Μπιθικώτσης σε πρώτη εκτέλεση στις αρχές της δεκαετίας του ’60 τη «Φραγκοσυριανή», «Τα ματόκλαδά σου λάμπουν» τις «Βεργούλες» και τον «Κάβουρα» είναι ανεπανάληπτος κι εδώ δεν καταφέρνει ούτε καν να τον ισοσκελίσει…
Στο οπισθόφυλλο υπάρχει φωτογραφία του Μάρκου και σημείωμα της εταιρείας για το δίσκο στα ελληνικά και στα αγγλικά.(musiccorner.gr)